آشنایی با تاریخچه و روند تکمیل دستگاههای خودپرداز
اهمیت زیاد دارد که به عنوان یک خریدار دستگاه خودپرداز یا به عنوان کسی که تصمیم دارد به تازگی وارد این صنعت شود از تاریخچه آن اطلاع داشته باشد.
بر خلاف آنچه مردم تصور میکنند که دستگاههای خودپرداز در یک دهه گذشته به سیستم بانکی اضافه شدهاند باید گفت در یک دهه گذشته دستگاههای خودپرداز فراگیر و موثرتر از گذشته وارد صنعت بانکداری شدهاند اما پیشینه آنها بسیار قدیمی‌تر است با این تفاوت که در گذشته جنبه لوکس‌گرایی این دستگاهها برای بانکهای مربوط از کارایی واقعی آنها بیشتر بوده است اما امروزه شاهد هستیم که دستگاههای خودپرداز به هیچ عنوان دستگاهی تجملی و لوکس محسوب نمی‌شود.
اولین دستگاه خودپرداز
اولین دستگاه خودپرداز بیش از 60 سال پیش در یکی از شعب بانک بارکلیز لندن شروع به کار کرد، همان طور که گفته شده دستگاههای اولیه صرفا عملکردی بیشتر از باجه پرداخت اسکناس نداشتند، اگرچه هنوز هم در بسیاری از کشورهایی که زیرساخت‌های شبکه مالی گسترده وجود ندارد این دستگاهها در همین حد از عملکرد – یعنی پرداخت اسکناس – فعالیت میکنند.
نمونه‌های دیگر از این دستگاهها چندماه بعد در نیویورک نیز نصب شد اما به دلیل عدم استقبال مردم در کمتر از شش ماه جمع آوری شد! بعدها به تقلید از عملکرد دستگاههای خودپرداز اسکناس، دستگاههای خودکار چاپ و ارائه اوراق بهادار بانکی نیز ارائه شد که هیچگاه کاربری مستمر پیدا نکرد.
نصب اولین خودپرداز در ایران شامل دو تاریخ متفاوت است. اولین دستگاه خودکار پرداخت اسکناس در سال 1350 شمسی در چند شعبه از «بانک تهران» و در شهر تهران نصب و راهاندازی شد.
بعدها دستگاههای دیگری هم در شهرهای اصفهان، شیراز، چالوس، مشهد و تبریز نیز نصب و فعال گردید، جالب است بدانید که تا سال 1352 بیش از 12 دستگاه خمودپرداز اسکناس در ایران فعال بود.
همانطور که گفته شده خدمات بانکداری خودکار در قالب دستگاههای خودپرداز بیشتر جنبه لوکس و تجملی پیدا کرده بود، بعدها با پایان کار بانک تهران و انقلاب ادامه واردات و نصب این گونه دستگاه متوقف شد تا سال 1371 شمسی که مجدد اولین دستگاه خودپرداز پس از انقلاب توسط بانک سپه وارد، نصب و راهاندازی شد.
دوره دوم ورود دستگاههای خودپرداز به کشور همزمان با توسعه شبکه بانکی کشور و سوق پیدا کردن مردم به سمت خدمات الکترونیک بود. تا قبل از آن در ایران و سایر کشورهای جهان دستگاه خودپرداز یا پرداخت کننده خودکار پول تنها در زمانی کارایی داشت که بانک تعطیل بود و مشتریان قادر به دریافت اسکناس نبودند.
مشکل فقط این نبود، خدمات اولیه دستگاههای خودپرداز تنها محدود به پرداخت اسکناس بود. با راهاندازی شبکه بهمتصل حساب‌های بانکی که در ایران به نام شتاب شناخته شد استفاده از دستگاههای خودپرداز شکل و فر بسیار جدی‌تری به خود گرفت، به شکلی که صنعت بانکداری بدون وجود این نوع دستگاههای خودپرداز پذیرفتنی نیست.
نسل امروز و آینده دستگاههای خودپرداز
پرداخت اسکناس یعنی همان کاری که دستگاههای خودپرداز برای آن ابداع شد بود آخرین انتظاری است که امروز مردم از یک دستگاه خودپرداز دارند.
بعد از آن دستگاههای خوددریافت هم وارد کشور و نصب شد که به دلیل عدم استقبال مردم توسعه نیافت، امروزه دستگاههای خودپرداز تقریبا تمام خدمات غیر اداری بانکی را انجام می‌دهند، با توسعه تجارت الکترونیک دستگاههای خودپردازی که قابلیت ارائه خدمات بانکی بدون پرداخت پول را دارند تحت عنوان باجه‌های الکترونیک بانکی در حال گسترش هستند.
این دستگاهها بسیار کوچکتر از خودپرداز هستند با این تفاوت که قابلیت پرداخت اسکناس را ندارند، اگرچه هنوز در ابتدای راه هستند و قضاوت در مورد آینده آنها زود است، به نظر می‌رسد گسترش و فراگیر شدند دستگاههای کارتخوان موجب حذف تدریجی اسکناس و به طبع آن استفاده بیشتر از خدمات الکترونیک خواهد شد.
نسل جدیدتر دستگاههای خودپرداز با قابیلیت اتصال به شبکه ماهواره‌ای یا اینترنت رادیویی با احتساب امکان تأمین انرژی خورشیدی قادر خواهند بود در دورافتاده‌ترین نقاط کشور نیز خدمات ارائه کنند. دستگاههای خودپرداز دیگر وسیله تجملی بانکهای بالای شهر نیستند، سرمایه‌گذاری و حضور در این صنعت آینده به مراتب پایدار و درخشان خواهد داشت.
امروزه نه تنها بانکداری بلکه تجارت و کسب و کار بدون خودپرداز یک قطعه مهم و تاثیرگذار کم خواهد داشت. پس یقین داشته باشید در صنعتی سرمایه گذاری خواهید کرد که پشتوانه 60 سال فناوری و توسعه و آینده به وسعت تجارت الکترونیک پیش روی شماست.
